De gemeentelijke risico’s zijn integraal in kaart gebracht. Deze risico’s worden verwerkt in het risicomanagementsysteem. De top 8 risico’s zijn hieronder weergegeven.
Nr. | Risico | Kans | Financieel gevolg | Invloed |
1 | Wegvallen extra middelen Jeugd vanaf 2022. | 100% | € 1.600.000 | 26% |
2 | Gezien de hoeveelheid bezuinigingsmaatregelen bestaat het risico dat niet alle bezuinigingen (tijdig) worden gerealiseerd | 20% | € 1.400.000 | 23% |
3 | Aanvullende bijdragen aan gemeenschappelijke regelingen (diverse oorzaken*) | 50% | € 750.000 | 12% |
4 | De uitvoeringskosten op de nieuwe taken (dit geldt voor alle 3 de decentralisaties) blijven stijgen door een toenemende vraag. | 70% | € 700.000 | 12% |
5 | Niet in exploitatie genomen gronden (NIEGG) dienen te worden afgeboekt. | 50% | € 500.000 | 8% |
6 | Participatiewet. Enerzijds kan er sprake zijn van hogere lasten dan begroot omdat het aantal uitkeringsgerechtigden minder hard daalt dan het landelijke gemiddelde, anderzijds kunnen de inkomsten van het Rijk lager uitvallen. | 50% | € 500.000 | 8% |
7 | Door economische stagnatie, nieuwe taken, meer flexibele taken, is de huidige personele inzet vaak niet voldoende. | 40% | € 120.000 | 2% |
8 | Onzorgvuldige ontslagprocedure. | 30% | € 60.000 | 1% |
Risicoprofiel | €5.630.000 | 92% |
* dit loopt uiteen van een duurder uitvallende aanbesteding van het doelgroepenvervoer tot een aanvullende bijdrage in het exploitatietekort van een gemeenschappelijke regeling.
Toelichting op de kolommen
De kolom “risico” bevat de omschrijvingen van het risico (gebeurtenis) die kan leiden tot een (nadelig) financieel gevolg. De waarschijnlijkheid dat de omschreven risico's zich daadwerkelijk voordoen wordt getoond in de kolom “kans”. Voor risico's die zich herhaaldelijk voor kunnen doen, geeft de kans een indicatie van de frequentie waarmee risico's zich voordoen. Deze indicatie van de frequentie van voordoen wordt in onderstaande tabel getoond:
Omschrijving | Percentage |
< 1 keer per 10 jaar | 10% |
1 keer per 5–10 jaar | 30% |
1 keer per 2-5 jaar | 50% |
1 keer per 1-2 jaar | 70% |
> 1 keer per jaar | 90% |
Via de kolom “financieel gevolg” wordt getoond wat de financiële gevolgen zijn van het zich voordoen van het risico. Dit is de uitkomst van de het maximale ingeschatte financiële effect van een risico x de kans.
De kolom “invloed” geeft aan welk aandeel het betreffende risico heeft in het totaal van alle mogelijke financiële risico's. Zichtbaar is dat de top 8 risico's dus 90% uitmaken van alle mogelijke risico's. Voor deze paragraaf merken we het totaalbedrag van die top 8 aan als risicoprofiel.
Ten opzichte van de jaarrekening zijn er 2 belangrijk risico's bijgekomen.
Extra middelen Jeugd
De eerste betreft de onzekerheid over het structurele karakter voor de extra Jeugdmiddelen die het Rijk voor de jaren 2019, 2020 en 2021 bij de meicirculaire beschikbaar heeft gesteld. Daarbij is tussen Rijk en gemeenten afgesproken dat er nader onderzoek plaatsvindt naar de kostenstijgingen. Onder meer de uitkomsten van dat onderzoek bepalen of er ook na 2021 extra middelen volgen.
Dit stelde gemeenten echter wel voor een dilemma bij het opstellen van de begroting. Om die reden is er door de ministeries (in afstemming met de VNG en provinciaal toezichthouders) een richtlijn opgesteld die bepaalt dat gemeenten het extra bedrag voor 2021 (voor de gemeente Rheden € 800.000) ook door mogen trekken voor de jaren 2022 en 2023. Voorzichtigheidshalve houden we er in het risicoprofiel rekening mee dat deze toevoeging volledig achterwege blijft. Om die reden staat dit risico nu op nummer 1.
Bezuinigingen
Met het vaststellen van de begroting is er tegelijkertijd een groot pakket aan maatregelen en bezuinigingen vastgesteld. Het karakter van de ene maatregel is harder (c.q. eenvoudiger) te realiseren dan andere maatregelen. In totaal gaat het om een pakket maatregelen van ongeveer € 7 miljoen. We hebben hierbij de inschatting gemaakt dat de zachtere maatregelen hiervan ongeveer 20% uitmaken waarbij het risico bestaat dat deze niet (tijdig) worden gerealiseerd. Hoewel we een groter bedrag aan maatregelen voorstellen c.q. in beeld brengen dan het structurele begrotingstekort, lijkt het ons verstandig in het risicoprofiel rekeningen te houden met een bedrag van € 1,4 miljoen.
Vanwege hun aard (onvoorspelbaarheid) zijn niet alle risico's evengoed te beheersen, in onderstaande tabel is aangegeven op welke wijze getracht wordt ze te beheersen.
Beheersmaatregelen | |
Nr. | Maatregelen |
1 | Feitelijk geen beheersmaatregel voor aanwezig omdat hier inkomsten uit het gemeentefonds betreft, deze zijn niet beïnvloedbaar. |
2 | Bij de definitieve afweging over de bezuinigingen vooral inzetten op "relatief makkelijke" maatregelen en bij maatregelen in bijvoorbeeld werkwijzen actief monitoren op de (financiële) effecten. |
3 | Zorgen voor een realistische begroting en tijdige tussentijdse rapportages. Continue monitoring van de dienstverlening om knelpunten tijdig te signaleren en op tegen. |
4 | Met het Transformatieplan 2.0 "Begrenzen van de zorg" streven we naar een compacte, efficiënte en effectieve uitvoering in het zorgdomein en het stabiliseren van de personeelsformatie. Er is een Taskforce ingesteld en er wordt o.a. een systeem van budgetplafonds ingevoerd om de beheersbaarheid van de uitgaven te vergroten. |
5 | Actiever bedrijfspercelen verkopen om de voorraad voor 2020 te laten dalen. Eventueel een anderen invulling (met waarde) vinden voor de af te boeken percelen. |
6 | Aanvullende inspanningen om de instroom te beperken en uitstroom te verhogen. |
7 | Gelden beschikbaar stellen uit andere stelposten in de begroting, prioritering van taken. |
8 | De effecten van een rechtspositioneel besluit zullen in samenspraak met de betrokkene actief worden besproken en er wordt ingezet op een (vroegtijdige) re-integratie en begeleiding van werk naar werk. |